Wednesday, May 15, 2024

15 ЕКТС поени - 16.05.2024

Почитувани студенти,

Сите што треба да одговарате за 15 ЕКТС поени, ве поканувам утре четврток, 16 мај од 11:00 до 12:00 во мојот кабинет. Ова е четврти ваков термин. Нема да има уште многу. Почитувајте го времето.

Предметен наставник

Tuesday, May 14, 2024

Борбата за името Македонија продолжува

Почитувани пријателки и пријатели,

Во неколку наврати имам кажано дека секој интелектуалец треба да ја води борбата на свој начин и дека ние како Македонци имаме право на самоопределување, а другите треба тоа да го почитуваат. Во петокот на 10 мај во вечерните часови ја добив следната е-пошта. Името на испраќачот воопшто не е битно.

„Hello, Dr. Trajkovski. I am a journalist with Science magazine's news section in Washington, D.C., and I wondered if I could ask for your help. I am gathering information for a news article about the cost of open-access publishing, with a focus on author fees (also called article processing charges or APCs) charged by journals to make articles open access immediately when published. One lady at EIFL (Electronic Information for Libraries) suggested I contact you because of your connection to EIFL and its efforts to help authors in developing countries find affordable ways to publish open access.
I would be interested in having a conversation with you, by Zoom or phone, about topics such as whether your recent papers have been eligible to be published open access at no charge under one of EIFL's agreements with participating publishers. I also wonder if you would describe your experience if any obtaining waivers under the Research4Life program; I know that North Macedonia is a Group B country in which participating publishers are expected to offer discounts.
My questions for you involve learning more about your experience with this type of open-access publishing, and with affording and obtaining waivers or discounts in authors' fees as needed. I'm curious whether you have found that the participating publishers have routinely offered these; and if they didn't, what choices you made, including finding money to pay the author's fee or submitting the manuscript to a different journal or publisher.
I welcome an initial response by email. If you are available to speak further directly, I would hope that we could schedule that in the near future. I do not have an imminent deadline. I would like to consider quoting you by name in my news article; I'm happy to discuss that with you. Thank you for your consideration“.

На сите им е јасно што претставува магазинот Science и каква популарност носи да дадете интервју таму, но мене ми е побитно името на мојата тактовина кое е бесправно и на перфиден начин променето. Му одговорив веднаш по половина час:

Hello Mr. Journalist,
Thank you for your email and interest in my work. I have been involved in EIFL work only in the last few months. I am not so familiar with their work in the past. I am editor-in-chief of Journal for Health and Rehabilitation Sciences (https://jhrs.almamater.si). We don't take APC's from authors. I prefere diamond open access journals. I don't like to pay APC's for journals because I am coming from a low to middle income European country. Sometimes in the past if I published with foreign authors we paid from project money or Western universities pay for that. I am from Macedonia, please don't use "North", because it is pejorative for more than 99% of Macedonians. Please respect my right for self determination. If you want a short interview with me the only condition is to put Macedonia in your magazine. If you don't agree with this, please don't cite me and don't call me. I prefer ZOOM next week, meeting for 15-20 minutes. The most appropriate time is 18:00, or 19:00 CET from Monday to Wednesday.
Looking forward to hearing from you.
Best regards from Macedonia,

Дури и по 4 денови него го нема, но и не мора да го има, бидејќи очигледно е дека не сака да го почитува моето право на именување на мојата татковина. Јас мислам дека сите интелектуалнци, професори, доктори, правници, инжинери, актери, економисти и други стручни профили треба да се борат на овој начин. Друг избор немаме. Борбата за Македонија продолжува...

Раскажувачот

Wednesday, May 8, 2024

15 ЕКТС поени - 09.05.2024

Почитувани студенти,

Сите што треба да одговарате за 15 ЕКТС поени, ве поканувам утре четврток, 9 мај од 10:00 до 11:00 во мојот кабинет. До крајот на семестарот уште најмногу два вакви термина. Почитувајте го времето.

Предметен наставник

Tuesday, May 7, 2024

Список на освоени ЕКТС поени по ХГ - прелиминарна листа

Почитувани студенти од ИСЕР,

На следниот ЛИНК можете да ја најдете прелиминарната листа на освоени ЕКТС поени по предметот Хумана генетика со датум 07.05.2024 година. Сите вие си знаете по колку минуси имате на предавања и вежби, па така можете одма да побарате задача ако ви недостасуваат поени. Да повторам дека на предавања се дозволени најмногу 2 минуса, на вежби исто така најмногу два минуса. Тие што имаат повеќе од ова, нема да добијат потпис и нема потреба да бараат дополнителни задачи. Следното освојување на поени за вонредните студенти и оние од минатите генерации ќе биде задутре во четврток, за што утре дополнително ќе ве известам.

Предметен наставник

Monday, May 6, 2024

11. предавање ХГ - 07.05.2024

Почитувани студенти,

Поради тоа што утрешниот ден се наоѓа меѓу празник и ден за избори, а од друга страна многумина од вас се од внатрешноста на Македонија, решив 11. предавање и вежби по Хумана генетика да ги одржам онлајн на Мајкрософт Тимс. Бидете утре онлајн десетина минути пред 8:00 часот.

Честит Велигден и Ѓурѓовден!

Предметен наставник 

Saturday, May 4, 2024

JHRS Call for papers Vol. 3, No. 1, 2024

Respected colleagues,


Journal of Health and Rehabilitation Sciences (JHRS) is a multidisciplinary, peer reviewed, scholarly, international, electronic journal. The following articles will be considered for publication: original and review articles, short report, letters to the editor, clinical experiences, survey of cases, doctoral dissertations, master of arts, editorials, rapid communications and other contributions from all the fields of health sciences, rehabilitation sciences, developmental diversities, special education, psychology, social policy, and the related sciences. The aim of the journal is to share and disseminate knowledge between all disciplines that work in the field of developmental diversities. All articles will be critically reviewed by at least two unknown reviewers within 2 months, but longer delays are sometimes unavoidable. All manuscripts must comply with Authors Instructions. There will be around 20 articles published per year. JHRS allows free access (Open Access) to its contents and permits authors to self-archive final accepted version of the articles on any OAI-compliant institutional / subject-based repository. Journal of Health and Rehabilitation Sciences is devoted to the scientific study of health disturbances and rehabilitation. The subject matter is broad and includes, but is not restricted to, findings from health, psychological, biological, educational, genetic, medical, psychiatric, and sociological studies, ethical, philosophical, and legal contributions that increase knowledge on the prevention and treatment of disability, and/or inform public policy and practice.

You are kindly invited to submit an article in our Journal. Please type them in Word format. Please use Times New Roman font with Font size 12. The manuscript can not exceed 30.000 characters with no spaces A4 format including Abstract, Tables, Figures, and References. The margins should be 2 cm from every side, and also paragraph should be 1.5 lines. The style of referencing is from APA.

The dead line for sending the manuscripts is May 31st 2024.
Visit the journal on the following LINK.

With respect,
JHRS Editor-in-Chief



Sunday, April 28, 2024

Презентации од конференцијата: 10 години од формирањето на МЗМУ

Почитувани колешки и колеги,

На 25 април 2024 година Македонското научно здружение на медицински уредници го прослави својот јубилеј 10 години од своето формирање. НАУЧНАТА КОНФЕРЕНЦИЈА СО МЕЃУНАРОДНО УЧЕСТВО: НАУЧЕН И ПУБЛИЦИСТИЧКИ ИНТЕГРИТЕТ ВО БИОМЕДИЦИНАТА се одржа во МАНУ со 105 регистрирани учесници, плус 20 на платформата ЗУМ. Беа презентирани 15 трудови кои овде сакам да ги споделам во ПДФ формат и видео формат.

  1. Проф. д-р Валентин Мирчевски: Смислата и значењето на научното публицирање  PDF   Video
  2. Проф. д-р Ана Марушиќ: Предизвици за интегритетот на истражувањето   PDF   Video
  3. Проф. д-р Мирко Спироски: Научно издаваштво во Република Македонија анализирано со вештачка интелигенција   PDF   Video
  4. Проф. д-р Јадранка Стојановски: Поддршка на научната заедница во усвојување на практики за отворена наука   PDF   Video
  5. Проф. д-р Изет Машиќ: Библиометриски индекси - предности и недостатоци во практичната примена за научната валидност на авторите и нивните научни содржини   PDF
  6. Проф. д-р Дончо Донев: Организиран пристап за сузбивање на предаторските списанија и издаваштво   PDF   Video
  7. Проф. д-р Гордана Петрушевска: Плагијаризам и самоплагијаризам, фабрикување и фалсификување на резултати од истражување   PDF   VIdeo
  8. Проф. д-р Гоце Спасовски: Списанија со отворен пристап   PDF   Video
  9. Проф. д-р Флорина Поповска Перчиниќ: Етички стандарди во научното публикување - искуство на меѓународното научно списание „Македонски ветеринарен преглед“   PDF   Video
  10. Проф. д-р Азис Положани: Списание на Југоисточна Европа за одржлив развој (СЕЕЈСД) - научна платформа за одржлив развој на регионот Југоисточна Европа   PDF   Video 
  11. Милица Шевкушиќ: Поим за квалитет во списанијата со отворен пристап   PDF   Video
  12. Прим. д-р м-р сци. Илија Глигоров: Преглед на достапни електронски веб страници на здруженија на медицински уредници и портали на медицинско уредување   PDF   Video
  13. Ана Ѓорѓевиќ: Научен интегритет на Универзитетот во Белград -
    Хемиски факултет во контекст на одговорна процена на истражување   PDF   Video 
  14. Павло Коломиец: Научник од 21-от век - Социјални мрежи и апликации за научници   PDF   Video
  15. Проф. д-р Владимир Трајковски: Планот С - иднината на објавувањето во отворен пристап   PDF   Video
Претседател на научен одбор

Saturday, April 27, 2024

15 ЕКТС поени онлајн - 29.04.2024

Почитувани студенти,

Во понеделник 29 април ќе организирам онлајн одговарање за 15 ЕКТС поени за сите оние студенти кои живеат надвор од Скопје или Македонија. Во петокот не дојде никој во мојот кабинет. Би сакал да ве предупредам дека до јунската сесија може да има најмногу уште 2-3 термини со физичко присуство. Не ги пропуштајте за да не останете без право за полагање на испитите. Овде е линкот за вклучување со почеток во 9:00 часот.

Предметен наставник

Thursday, April 25, 2024

Јавна благодарност

Почитувани колешки и колеги,

Како што веќе објавив претходните денови, денес се реализираше конференцијата по повод 10 години од постоењето на Македонското здружение на медицинските уредници (МЗМУ) во МАНУ. На затворањето се заблагодарив на многу луѓе кои помогнаа во реализацијата на конференцијата. Моите 10 најблиски соработнички не ги кажав, но еве сега ја користам оваа пригода да им се заблагодарам јавно. Огромна благодарност на м-р Ирена Стојановска за заедничката подготовка на постери, водењето на конференцијата, техничката поддршка, фотографирањето и правењето на видеа во следните денови. Не помало благодарам заслужува и м-р Андреа Ивановска за заедничката подготовка на постери, визуелниот дизајн на постерите и сертифкатите, за испраќањето на сертификатите на учесниците без презентација на труд. Секако овде влегуваат и седумте студентки од прва година и едната апсолвентка. Од разбирливи причини не би им ги спомнувал нивните имиња, многу добро си знаат кои се. Тие несебично помогнаа во регистрацијата, помошта во кафе паузите и фотографирањето. Како што ветив тие ќе бидат наградени.

ВИ БЛАГОДАРАМ НА СИТЕ УШТЕ ЕДНАШ! (ретко пишувам со големи букви, тоа го правам кога сум или многу лут, или многу благодарен :) ).

Претседател на научен одбор

15 ЕКТС поени - 26.04.2024

Почитувани студенти,

Сите што треба да одговарате за 15 ЕКТС поени, ве поканувам утре петок од 13:00 до 14:00 во мојот кабинет.

Предметен наставник

Wednesday, April 24, 2024

Термини за полагање испити прв циклус на студии - јунска испитна сесија 2024

Почитувани студенти, 

Во прилог ви ги споделувам термините за полагање на моите испити во јунската сесија 2024 година за студентите од прв циклус. Вие сте ДОЛЖНИ на испитот да носите пријава која е претходно набавена. Во мај ќе има анкета која задолжително ќе треба да ја пополните во насока на тоа која декада сакате да полагате. Јас како предметен наставник го задржувам правото да го променам начинот и терминот заради присуство на виша сила или други фактори. Вие сте должни да го следите овој блог заради евентуални промени. Потребно е да се биде најмалку 15-тина минути пред терминот заради навремено сместување на студентите. Препишувањето и други форми на неакадемско однесување строго ќе бидат санкционирани. Пријавите и тестовите пишувајте ги со читлив и разбирлив македонски јазик. Ургенциите се тотално недозволени и ЗАБРАНЕТИ!

Прва декада
10.06.2024  ХГФ и ХГ во Голем амфитеатар 08:00 часот

11.06.2024  ФФА и МОИ во Голем амфитеатар во 08:00 часот

Втора декада
24.06.2024 ХГФ и ХГ во Голем амфитеатар во 08:00 часот

25.06.2024 ФФА и МОИ во амфитеатар 4 во 08:00 часот

Предметен наставник

Tuesday, April 23, 2024

Прикачување семинарски, интернет ресурси и обработка на труд по ХГ - 2024

Почитувани студенти,

Сите вие кои го слушате предметот Хумана генетика во овој семестар ќе треба да ги прикачите вашите трудови најдоцна до 30 април во 23:59 часот на следните линкови:

Семинарски труд ХГ

Интернет ресурси и обработка на труд

Фајловите ќе ги именувате по следниот редослед: Име и презиме-Наслов-семинарска, или интернет ресурси, или обработка на труд.

Предметен наставник

СООПШТЕНИЕ ДО МЕДИУМИТЕ

Предмет: 10 години од основањето на Македонското здружение на медицински уредници (МЗМУ)

Почитувани претставници на медиумите,

Имаме особена чест и задоволство да Ве информираме дека на 25 април (четврток) Македонското здружение на медицински уредници го прославува својот 10-ти роденден од своето постоење. Тоа е период кој не е ниту многу долг, но ниту многу кус. Сакаме да укажеме дека ова е прво вакво национално здружение во Југоисточна Европа. Годините наназад беа исполнети со многу премрежија на општествено политичката сцена во Македонија, војните во Украина и Газа, пандемијата со Ковид-19 и тоа се рефлектираше врз работењето на Здружението. Активностите беа исполнети со многу подеми и падови. Речиси со минимални финансиски средства, успеавме да реализираме многу од нашите цели и задачи.

Основна цел на Здружението е да се подобри квалитетот и нивото на медицинските списанија преку размена на информации и искуства за уредување и издавање на медицинските списанија и воспоставување на правила согласно меѓународните стандарди за научна и публицистичка етика и интегритет, како и континуирана размена на информации и едукација на уредниците и членовите на Уредувачкиот одбор на научните списанија, научниот подмладок и научната заедница во Македонија, во соработка со Македонската академија на науките и уметностите, соодветните министерства, универзитети и факултети, професионални здруженија и комори, како и со релевантните меѓународни агенции и асоцијации.

Во сите овие години покажавме дека можеме да се носиме рамноправно со други вакви здруженија од ЕУ и светот, да бидеме лидери во Македонија за едукација и размена на информации за интегритетот и научната и публицистичка етика и превенција на измама во областа на биомедицината. Во сите овие 10 години, преку разни видови активности на Здружението, се трудевме да ја зголемиме свесноста за интегритетот во академското пишување и објавување. Организиравме четири едукативни работилници од кои три за млади научници од биомедицинските и сродни науки. Во периодот зад нас, исто така, два пати ја одбележавме „Меѓународната недела на рецензирањето“ што се одржува во месец септември и имавме четири настани по повод „Меѓународната недела за отворен пристап“ што се одбележува секоја година во месец октомври на светско ниво.

Годинава, решивме токму на денот на основањето 25 април, да ја крунисаме нашата самопрегорна работа со организирање на НАУЧНА КОНФЕРЕНЦИЈА СО МЕЃУНАРОДНО УЧЕСТВО: НАУЧЕН И ПУБЛИЦИСТИЧКИ ИНТЕГРИТЕТ ВО БИОМЕДИЦИНАТА. Конференцијата ќе се одржи во Македонската академија на науките и уметностите со почеток во 8:30 часот (регистрација на учесниците). На конференцијата ќе бидат презентирани 15 трудови од кои шест на поканети предавачи од Хрватска, Босна и Херцеговина, Србија, Украина и девет трудови од македонски автори. За оние кои нема да можат да дојдат лично, обезбедена е ЗУМ конференциска врска. За конференцијата постои голем интерес од домашната стручна и научна јавност и досега се пријавени 146 учесници. Очекуваме дека оваа конференција ќе има одглас и значајно влијание во доменот на академското публицирање во Македонија, во регионот и пошироко.

МЗМУ мошне често е присутно со популарни објави на социјалните медиуми со што сакаме да споделуваме информации за подигнување на свесноста и едукација за научната и публицистичка етика на сите заинтересирани страни во нашата заедница и пошироко.

Искрено се надеваме дека вие како медиуми ќе помогнете во покривање на овој настан преку објавување на содржини, слики, или видео прилози на вашите електронски, печатени и ТВ медиуми.

Ние, членовите на МЗМУ ќе продолжиме да споделуваме релевантни информации и да едуцираме млади кадри, да креираме нови проекти и да објавуваме научни трудови, во насока на подобрување на академскиот интегритет и дигнитет.





Скопје                                                                                     Со почит,

24.04.2024                                                                                Генерален секретар на МЗМУ

 

 

 

                                                                                               

 

                                          












Wednesday, April 17, 2024

Развој на мозокот и поврзаноста со однесувањето

Почитувани колешки и колеги,

Кон крајот на јануари бев замолен од Гаспар центарот да снимам поткаст на тема: „Развој на мозокот и поврзаноста со однесувањето“. Со задоволство ја прифатив поканата и снимивме едно часовна емисија која за прв пат беше пуштена во етерот пред 8 денови. Би сакал да им укажам на моите студенти да одвојат 1 час од нивното драгоцено студентско време и да го го проследат ова видео. Изјавувам дека немам никаква финансиска корист од ова видео, како и од сите мои гостувања на ТВ, радио или разни поткасти и портали. Ова морав да го напоменам бидејќи некои душегрижници сметаат дека сум се збогатил од вакви гостувања. Не ова не е трагично, малку е смешно.


Раскажувачот


Friday, April 5, 2024

„ДА СИ КАЖЕМЕ“

Почитувани посетители,

Вчера на 4 април имав динамично и интересно, получасовно интервју со одлично подготвениот новинар, господинот Горан Петрески. Интервјуто се реализираше во рамките на емисијата „Да си кажеме“ на Телма телевизија. Повод за моето гостување беше 2 април - меѓународниот ден на лицата со аутизам. Тема: Дали државата се грижи за лицата со аутизам? Иако го споделив на моите социјални медиуми, сакам да го има и овде на мојот блог. Одвоите 30 минути од вашето слободно време и погледнете го. Се надевам дека нема да ви биде залудно потрошено времето.


Интервјуираниот



Tuesday, April 2, 2024

Резултати од првиот колоквиум ХГ - 02.04.2024

 Почитувани студентки,

Во прилог се резултатите од утринскиот колоквиум по Хумана генетика. Само три студентки го положија колоквиумот, но со мал број на поени. Вториот колоквиум ќе се полага устно, кон крајот на мај.

Реден број

Број на индекс

Бодови

1.       

11430/23

21

2.       

26163/23

20.5

3.       

25354/20

19.5

4.       

10514/19

14

5.       

26122/23

13.5

6.       

26129/23

13

7.       

10710/20

12

8.       

11113/22

10

9.       

25338/20

10

10.   

10196/18

8.5

11.   

11417/23

7.5

12.   

11377/23

7

13.   

26149/23

7

14.   

11366/23

6

15.   

26139/23

6

16.   

11138/22

5.5

17.   

26115/23

4.5

18.   

26121/23

3.5

19.   

11415/23

3.5

20.   

11369/23

3

21.   

11364/23

2.5

Предметен наставник

Резултати од првиот колоквиум МОИ - 02.04.2024

Почитувани студентки,

Во прилог се резултатите од утринскиот колоквиум по Медицински основи на инвалидноста. Едната студентка го положи, а другата не го положи колоквиумот.

Број на индекс

Бодови

9456/16

18.5

9519/16

4

Предметен наставник

Saturday, March 30, 2024

Први колоквиуми ХГ и МОИ - 02.04.2024

Почитувани студенти,

Првите колоквиуми по Хумана генетика и Медицински основи на инвалидноста ќе се полагаат на 02.04.2024 во вторник во голем амфитеатар ФЗФ со почеток во 8:00 часот.

Право да полагаат имаат оние студенти кои редовно доаѓаат на настава во овој семестар и немаат повеќе од 2 минуси. За МОИ не важи ова правило.

Вие сте должни најмалку 15 минути пред почетокот на колоквиумите да бидете пред амфитеатарот. Го задржувам правото на промена на термините заради дејство на виша сила. Понесете си најмалку две сини пенкала кои пишуваат. Пишувајте читливо и НЕ бркајте ургенции.

Предметен наставник

Friday, March 29, 2024

МНЗА нуди обуки и работилници

Почитувани колешки и колеги, родители на деца со АСН, драги студенти,

Членовите на Македонското научно здружение за аутизам во својата скоро 24 годишна практика имаат одржано многу предавања, семинари, обуки, работилници, вебинари и слично. Затоа на пошироката стручна и научна јавност сакаме да им ги понудиме следните модули кои можете сами да си ги организирате и да ги нарачате во групи. Темите кои ги нудиме се следните:
  1. Вовед во аутистичен спектар на нарушувања;
  2. Специјална едукација и рехабилитација кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  3. Окупациона терапија кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  4. Социјална поддршка кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  5. Психолошка поддршка кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  6. Методи и интервенции базирани на докази во специјалната едукација на аутистичен спектар на нарушувања;
  7. Визуелна поддршка и структурирано подучување во училницата;
  8. Социјално – наративниот метод во поддршката на децата со аутистичен спектар на нарушувања: социјални приказни, социјални скрипти, видео моделирање;
  9. Развој на социјални вештини кај децата со аутистичен спектар на нарушувања – креирање и имплементација на едукативна интервенција;
  10. Управување со предизвикувачкото однесување;
  11. Управување со сензорните нарушувања: процена на причините и стратегии за поддршка;
  12. Сексуален развој, сексуална едукација кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  13. Проблеми во исхраната кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  14. Проблеми во спиењето кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  15. Нутриција и ментално здравје кај деца со аутистичен спектар на нарушувања;
  16. Генетско тестирање и генетско советување кај аутистичен спектар на нарушувања;
  17. Медицински и здравствени аспекти кај лица со аутистичен спектар на нарушувања;
  18. Биомедицински третман кај аутистичен спектар на нарушувања;
  19. Натуралистички, развојни и бихејвиористички пристапи во едукативните интервенции за децата со аутизам;
  20. Ефективен бихејвиорален план за поддршка за ученикот со аутизам, базиран на анализа на причините и функцијата на проблематичното однесување;
  21. Превенција на аутистичен спектар на нарушувања.
  22. Разбирање и мерење на депресијата кај млади лица со аутизам.
Оваа листа на модули не е конечна и може во иднина да биде проширена со други теми и содржини. Модулите се наменети за специјални едукатори и рехабилитатори, психолози, педагози, социјални работници, доктори по медицина, студенти, родители на деца со АСН и нивните семејства и сите други кои ќе покажат интерес од оваа тематика.

Ги очекуваме вашите пријави!

Со почит,
Претседател на МНЗА

Tuesday, March 26, 2024

Замена за вежбите ХГ - 27.03.2024

Почитувани студенти,

Утре на 27.03.2024 со почеток во 18:00 часот електронски ќе се реализираат вежбите по Хумана генетика, како замена за изгубените на 12.03.2024 година. Ве чекам на платформата МТ барем 5 минути порано.

Предметен наставник

Monday, March 25, 2024

Анкета за првите колоквиуми по ХГ и МОИ

Почитувани студенти,

Ве молам во најинто време да ги пополните анкетите дали ќе ги полагте првите колоквиуми по предметите Хумана генетика и Медицински основи на инвалидноста.

Ви благодарам за соработката

Предметен наставник

Friday, March 15, 2024

4. предавање ХГ - 16.03.2024

Почитувани студенти,

По договор, ви го проследувам линкот за утрешното (сабота) заменето предавање по Хумана генетика. Ова е замена за пропуштеното предавање во вторникот на 12.03.2024 година. Предавањето ќе започне точно во 9:00 часот. Бидете некоја минута претходно онлајн.

Со почит,

Предметен наставник

Sunday, March 10, 2024

Association between Autism Spectrum Disorder and Cancer - a Review from the Literature

Vladimir Trajkovski 
Institute of Special Education and Rehabilitation, Faculty of Philosophy, University “Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Macedonia
https://orcid.org/0000-0002-8369-9501
https://doi.org/10.33700/jhrs.3.1.103

ABSTRACT

Introduction: Autism spectrum disorder (ASD) is neurodevelopmental polygenic disorder with strong genetic component. In adult period, it is associated with many chronic diseases including diabetes, hypertension, cardiovascular disease, and cancer.
The aim of this article is to show possible connection between autism spectrum disorder and some kinds of cancers, and to show possible pathways for prevention and treatment.
Methodology: The PubMed and Google Scholar databases were searched using the keywords: autism spectrum disorder, genetics, cancer, prevention and treatment.
Results: Autism spectrum disorder is associated with high rates of genomic aberrations, including chromosomal rearrangements and de novo copy-number variations. Autism and cancer share 43 risk genes, suggesting that common mechanisms underlying the functions of some of these genes could conceivably be leveraged to develop therapies not just for cancer but for autism as well. Pleiotropy, whereby gene variants exert effects on multiple phenotypes, has been the source of increasing research attention with ASD and cancer.
Germline loss-of-function PTEN mutations increase the rate of benign and malignant tumors and also manifest as ASD and macrocephaly. Mutations in TSC1 and TSC2 genes cause tuberous sclerosis complex which is characterized by cortical tubers, and neurocognitive phenotypes including epilepsy, ASD, and intellectual disability (ID).
Conclusion: There is may be an association between autism and specific forms of cancer. Further epidemiologic research in large populations is needed to elucidate the association between autism and cancer and identify explanatory factors. Approved drugs targeting oncogenic pathways might also have therapeutic value for treating autism spectrum disorder.

Keywords: autism spectrum disorder, cancer, genetics, prevention, treatment