Thursday, August 28, 2025

Клиничка и статистичка значајност

Почитувани студенти, драги колешки и колеги,

Би сакал да споделам одредени разлики меѓу статистичка и клиничка значајност.

Статистичка значајност
Дефиниција: Резултатот е статистички значаен ако веројатноста (p-вредност) дека се добил по случајност е помала од претходно одредено ниво (обично p < 0.05).
Фокус: Само покажува дека ефектот или разликата најверојатно не е последица на случајна грешка.
Пример: Ако нов лек ја намалува болката за во просек 0.5 поени на скала од 0–10 со p = 0.01 → тоа е статистички значајно, но ефектот е многу мал и веројатно клинички небитен.

Клиничка значајност
Дефиниција: Клинички значаен резултат е оној што има вистинска, практична корист за пациентите или здравствениот систем.
Фокус: Се мери според тоа дали промената е доволно голема за да се почувствува во реалниот живот или да влијае на терапијата и здравјето.
Пример: Ако лек ја намалува болката за 2 или повеќе поени на скала од 0–10, тоа е клинички значајно, дури и ако p = 0.06 (значи статистички „не е значајно“ според класичните граници).

Клучни разлики:
Статистичка значајност = веројатност (дали ефектот е реален или случаен).
Клиничка значајност = големина и важност (дали ефектот е доволно голем за да има смисла во пракса).
Можат да се појават следните ситуации:
Статистички да биде значајно, но клинички неважно (многу мал ефект).
Клинички важно, но статистички незначајно (поради мал примерок или варијабилност).

Tuesday, August 19, 2025

Како студентите да го подобрат фокусот на внимание при учење?

Почитувани студенти,

Би сакал да споделам неколку корисни совети како да го подобрите фокусот на внимание при вашето учење.

Техники за подобрување на фокусот
  1. Pomodoro техника – учење 25 минути со целосна концентрација, па пауза од 5 минути; по 4 циклуси следува подолга пауза.
  2. Поставување мали цели – наместо „ќе учам цела лекција“, поделете ја на потцели (на пример: прво вовед, па дефиниции).
  3. Минимизирање на дистракции – исклучување на телефонот или користење апликации што блокираат социјални мрежи додека се учи.
  4. Активно учење – наместо само читање, правење белешки, мапи на поими, поставување прашања и објаснување со свои зборови.
  5. Вежби за меморија – користење флеш-картички, квизови или повторување на материјалот наглас.
Здравствени и животни навики
  1. Квалитетен сон – редовен ритам на спиење, барем 7–8 часа.
  2. Физичка активност – кратки прошетки или лесни вежби го подобруваат протокот на крв во мозокот.
  3. Правилна исхрана – избегнување на премногу шеќери, кафе или енергетски пијалоци; внес на овошје, зеленчук и омега-3.
  4. Хидратација – доволно вода во текот на денот за да се избегне ментален замор.
Дополнителни стратегии
  1. Медитација и техники на дишење – кратки вежби од 3–5 минути пред учење за смирување и концентрација.
  2. Учење на исто место и време – создавање рутина и асоцијација на мозокот дека тоа е „време за работа“.
  3. Наградување – по завршена задача, дозволете си мала награда (нешто слатко, кратка прошетка, разговор со пријател/ка).
Предметен наставник

Saturday, August 16, 2025

Одберете МЕДИЦИНСКИ ОСНОВИ НА ИНВАЛИДНОСТА!

Почитувани студенти со завршена прва година од ИСЕР,

Ви се обраќам само Вам, бидејќи се ближи периодот на одбирање на изборен предмет во третиот семестар. Ова не сум го направил никогаш да го понудувам предметот преку блог и социјални медиуми, но бидејќи сум свесен дека има многу недобронамерници кои ве предомислуваат и насочуваат кон други предмети, принуден сум и на ваков начин да се обидам некого да убедам или разубедам (доколку имал/а погрешни ставови). Јас знам дека најмалку седум студентки можат без никаков проблем да го положат испитот и затоа го посветувам овој пост. Еве неколку причини зошто еден студент/ка треба да го одбере предметот „Медицински основи на инвалидноста“:
  • Ширење на знаења за инвалидноста –студентите ќе се запознаат со различни видови инвалидност (телесна, интелектуална, сензорна, психосоцијална) и со нивното влијание врз здравјето, секојдневното функционирање и квалитетот на живот.
  • Мултидисциплинарен пристап – предметот обединува медицински, социјални, психолошки и рехабилитациски аспекти, што им овозможува на студентите да добијат поширока слика за потребите на лицата со инвалидност.
  • Практична примена – стекнатото знаење е корисно во здравството, специјалната едукација и рехабилитацијата, но и во секоја професија која се занимава со човекови ресурси, инклузија и поддршка.
  • Развивање на емпатија и професионален став – студентите учат да развиваат чувствителност кон различностите и да пристапуваат професионално и со почит кон лицата со инвалидност.
  • Подготовка за современи трендови – општествата сè повеќе се стремат кон целосна инклузија на лицата со инвалидност, па ваквиот предмет ги подготвува студентите да бидат дел од современи европски и светски практики.
  • Можности за истражување и кариера – областа на инвалидноста нуди широки можности за научни истражувања, проекти и професионален развој во здравството, специјалната едукација и рехабилитација, јавните политики и невладиниот сектор.
Со изборот на овој предмет, студентот/ката не само што ќе добие академско знаење, туку и ќе изгради вредности на хуманост, инклузивност и професионална одговорност.
Во надеж дека ќе го одберете во поголем број, срдечно Ве поздравувам.

Со почит,
Предметен наставник

Tuesday, August 12, 2025

Анкета за полагање испити во есенската сесија - 2025

Почитувани студенти,

Иако, се` уште траат летните одмори би сакал да ја споделам со вас анкетата за полагање испити во есенската сесија која треба да ја пополните ВЕДНАШ сите што планирате да полагате, но не подоцна од 22 август. Ве молам без менување на декади во последен момент. Потребно е да ви бидат пријавени електронски испитите, а пријавите ќе ги носите со себе на денот на испитот. За да имам увид во полагањето, ве молам да ги пополните анкетите за следните испити:

Следете го блогот во август, заради евентуални промени во начинот на полагање и датумите. Ви благодарам на разбирањето. 

Предметен наставник

Friday, August 8, 2025

Call for Papers Vol.4, Issue 2, 2025

Dear colleagues and readers,

We would like to inform you that the first issue of the 4th volume of Journal of Health and Rehabilitation Sciences was published online on August 3d, 2025. A total number of 7 papers are published. We have opened the call for papers for Issue 2, Vol. 4 of JHRS.
Volume 4, Issue 1 Table of Contents

 Rehabilitation Research
Article: Family Quality of Life from the Perspective of Parents of Children with Intellectual Disabilities
Dajana Bulić, Tomislav Ljutic, Renata Pinjatela
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 1–9. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.154
Psychology Research
Article: Relative Bias in Health Estimates from Probability-Based Online Panels: Systematic Review and Meta-Analysis
Andrea Ivanovska, Michael Bosnjak, Vasja Vehovar
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 10–23. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.137


Article: Health Psychology Paradigm shift in the Hungarian Rehabilitation Psychology and Clinical Special Education
Dóra Szanati
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 24–31. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.133

Health Research

Article: Effect of Unilateral Application of Timolol 0.5% on Systemic Cardiovascular Parameters and Intraocular Pressure and Perfusion
Galina Dimitrova, Ana Gjorgjiovska, Antonela Ljubic, Dushan Kemera, Olivera Lazarova, Dejan Shekerinov, Sofija Jordanovska Milanovska, Ivana Petkovska
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 32–38. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.127


Article: Clinical Application of the Bulgarian Version of the SCCAN: Pilot Data From Patients with Alzheimer’s Disease and Ischemic Stroke
Kostadin Chompalov, Penka Atanassova, Dobrinka Georgieva
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 39–47. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.149


Article: Residential care staff working knowledge of reporting restrictive practices within Intellectual Disability and Older Persons care settings: A scoping review.
Veronica Mukwashi, Brian Sharvin, Ruth Maher, Michelle Davitt, Louise Bennett
Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 48–61. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.143

Article: Assessing Health-Related Quality of Life Outcomes Through Sensory Modulation Profiles in Adults with Atypical Sensory Processing: A Cross-Sectional Study
Patricija Goubar, Tomaž Velnar

Journal of Health and Rehabilitation Sciences, 4(1), 62–68. https://doi.org/10.33700/jhrs.4.1.153
I'm an image


Call for papers for Vol.4, Issue 2 is now open.
Suggested topics include:
  • Rehabilitation Research,
  • Health Research,
  • Special Education Research,
  • Neuropsychological Research,
  • Autism Spectrum Disorders,
  • Disability Research,
  • Medical Aspects of Disability,
  • Social Aspects of Disability,
  • Master theses and PhD theses in the field,
  • Book Reviews in the field.

Monday, August 4, 2025

The latest Volume 4, Issue 1, 2025 has been published

Dear colleagues and readers,

I would like to inform you that 1st issue of the 4th volume of Journal of Health and Rehabilitation Sciences is published online yesterday (August 3rd, 2025). A total number of 7 papers are published. Next Issue 2, Vol. 4 of JHRS for the 2025 is expected to be published until December 31st, 2025.

 
Accessing JHRS Online
To view a current articles which appears online, please visit this LINK.
You, your colleagues, and students will be able to view articles (Full-Text PDF and XML) and have unlimited access to the journal (JHRS is an open access, international, peer reviewed and non for profit journal).
 
Citing Articles Using the Digital Object Identifier (DOI)
When citing articles from JHRS, we encourage you to use article’s DOI in addition to traditional citation information. This is an industry standard, a link-resolving system that allows any link to remain “persistent” even if the location of the article changes at some point in the future. Hence, when you are quoting the link for an article, you should always quote the DOI rather than the URL of our home page.
 
Useful Online Features for Authors
Your registration in online submission (https://jhrs.almamater.si/index.php/jhrs/user/register) will enable you with continuous information connected with JHRS. We encourage you to share publications from JHRS platform and online registration with your colleagues. You can feel free to share every publication on social media.
We invite you to the content of the JHRS and we think that you will consider publishing with Journal of Health and Rehabilitation Sciences.
 
Call for papers for Vol.4, Issue 2 is open until August 31st.
 
Suggested topics include:
 
  • Rehabilitation Research,
  • Health Research,
  • Special Education Research,
  • Psychological Research,
  • Neuropsychological Research,
  • Autism Spectrum Disorders,
  • Disability Research,
  • Medical Aspects of Disability,
  • Social Aspects of Disability,
  • Master theses and PhD theses in the field,
  • Book Reviews in the field.

If you have any questions or you face problems with paper submission, please feel free to contact us ob this email.


Cheers,

JHRS Editor-in-chief



 

Friday, August 1, 2025

3 години од постоењето на Journal of Health and Rehabilitation Sciences

Почитувани автори, рецензенти, читатели и ценети членови на уредувачкиот одбор,

Во име на списанието Journal of Health and Rehabilitation Sciences (JHRS), со голема чест и радост ве известувам дека денес на 1 август 2025 година одбележуваме три успешни години од нашето основање.

Во изминатите три години, JHRS се разви во респектирана меѓународна платформа за научна размена во областа на здравството, рехабилитацијата и сродните дисциплини. Објавивме висококвалитетни трудови од автори ширум светот, благодарение на посветеноста и експертизата на нашите рецензенти, довербата на нашите автори, интересот на нашите читатели и поддршката од уредувачкиот одбор.

Како главен уредник, упатувам искрена благодарност до секој од вас за придонесот. Вашата поддршка беше клучна во обликувањето на идентитетот на списанието и унапредувањето на неговата мисија за промоција на интердисциплинарни истражувања и докази базирана практиката.

Би сакал искрено да му се заблагодарам на ректорот на Универзитетот Алма Матер Еуропеа, проф. д-р Лудвик Топлак, како и на целиот универзитетски персонал, за нивната финансиска и ИТ поддршка што ја обезбедија на списанието во текот на изминатите три години.

Искрена благодарност упатувам и до моите двајца најблиски соработници: Благоја Јаневски, ИТ администратор, и м-р Андреа Ивановска, уреднички асистент, за нивната посветеност и континуирана поддршка.

Со нетрпение очекуваме уште многу години академска извонредност, соработка и иновации. Ви благодариме што сте дел од нашата заедничка приказна!

Со почит,
Главен уредник
Journal of Health and Rehabilitation Sciences