Пополнување на прашалник и форум за AI по предметот ФФА

Почитувани студенти,

Денес зборувавме за употребата AI по предметот Физиологија со функционална анатомија. Ве молам погледнете ги AI агентите. Потоа најучтиво ве замолувам да ги пополните:
Прашалникот
и да направите
Рецензија на форумот

Пополнувањето на Прашалникот и Рецензијата на форумот се задолжителни бидејќи се дел од процесот за АИ учење на Филозофскиот факултет во Скопје.

Предметен наставник

ATTENTION AND CONCENTRATION DIFFICULTIES IN PATIENTS WITH VASCULAR AND DEGENERATIVE DEMENTIA

Kristina Petrunova¹, Vladimir Trajkovski², Branislav Stefanovski¹, Tina Vaskov¹, Bojana Vaskov¹, Mirjana, Decovska-Brljamov¹

¹Kognicija – Center for Neuropsychology, Psychology and Psychotherapy, Skopje, R. Macedonia

²Institute of Special Education and Rehabilitation, Faculty of Philosophy, Ss. Cyril and Methodius

University, Skopje, R. Macedonia

ABSTRACT

Introduction: Attention and concentration are among the most frequently impaired cognitive functions

in patients with dementia, and their accurate assessment is essential for planning appropriate interventions. The aim of this study was to compare attentional and concentration-related performance

in patients with degenerative dementia (DD) and vascular dementia (VaD).

Methods: The study included 62 participants, divided into two groups based on clinical diagnosis.

Cognitive assessment was conducted using the Trail Making Test (TMT-A and TMT-B), Verbal Span

(forward and backward), and Stroop tests (1, 2, and 3). The analysis examined performance according

to dementia type, as well as demographic factors: age, gender, and level of education.

Results: No statistically significant differences were observed between the groups in terms of attention

and concentration. However, among DD patients, those over the age of 65 showed significantly poorer

results on TMT-A and TMT-B (p < 0.05), while age did not affect performance in the VaD group. Higher education among VaD patients was associated with better results on Stroop 1 and 2 (p < 0.05). Gender did not show a significant influence in either group.

Conclusion: Although both types of dementia lead to similar impairments in attention and concentration, certain demographic factors - primarily age and education may play a moderating role in the execution of specific cognitive tasks. These findings highlight the need for an individualized approach in cognitive assessment and intervention planning, aimed at improving the quality of life in patients with dementia.

Keywords: degenerative dementia, vascular dementia, attention, concentration, cognitive assessment

ТЕШКОТИИ ВО ВНИМАНИЕ И КОНЦЕНТРАЦИЈА КАЈ ПАЦИЕНТИ СО ВАСКУЛАРНА И ДЕГЕНЕРАТИВНА ДЕМЕНЦИЈА

Кристина Петрунова¹, Владимир Трајковски², Бранислав Стефановски¹, Тина Васков¹, Бојана

Васков¹, Мирјана Дечовска-Брљамов¹

¹Когниција – Центар за невропсихологија, психологија и психотерапија, Скопје, Р. Македонија

²Институт за специјална едукација и рехабилитација, Филозофски факултет, Универзитет „Св.

Кирил и Методиј“, Скопје, Р. Македонија

АПСТРАКТ

ВОВЕД: Вниманието и концентрацијата претставуваат едни од најчесто нарушените когнитивни

функции кај пациенти со деменција, а нивната точна проценка е од суштинско значење за

планирање на соодветни интервенции. Целта на ова истражување беше да се споредат

перформансите поврзани со вниманието и концентрацијата кај пациенти со дегенеративна

деменција (ДД) и васкуларна деменција (ВаД).

МЕТОДИ: Во истражувањето беа вклучени 62 испитаници, распределени во две групи според

клиничката дијагноза. Когнитивната проценка беше спроведена со Trail Making Test (TMT-A и

TMT-B), Verbal Span (напред и назад) и Stroop тестовите (1, 2 и 3). Анализата ги опфати

постигнувањата според видот на деменција, како и според демографските фактори: возраст, пол

и ниво на образование.

РЕЗУЛТАТИ: Не беа забележани значајни разлики меѓу групите во однос на вниманието и

концентрацијата. Сепак, кај пациенти со ДД, постарите од 65 години покажаа значајно полоши

резултати на TMT-A и TMT-B (p < 0,05), додека кај ВаД возраста не влијаеше врз изведбата.

Повисокото образование кај пациенти со ВаД беше поврзано со подобри резултати на Stroop 1 и 2

(p < 0,05). Полот не покажа значајно влијание во ниту една од групите.

ЗАКЛУЧОК: Иако двата типа на деменција предизвикуваат слични нарушувања во вниманието и концентрацијата, одредени демографски фактори – пред сè возраста и образованието – можат да играат модифицирачка улога во изведбата на специфични когнитивни задачи. Овие наоди ја

потенцираат потребата од индивидуализиран пристап во когнитивната проценка и во планирањето на интервенции, со цел подобрување на квалитетот на живот кај пациентите со

деменција.

Клучни зборови: дегенеративна деменција, васкуларна деменција, внимание, концентрација,

когнитивна проценка

ФФА на Мајкрософт Тимс

Почитувани студенти,

Потребно е да имате корисничко име и лозинка за да влезете во предметот Физиологија со функционална анатомија на Мајкрософт Тимс. Потоа, треба да побарате прием, а јас да ве прифатам. Помалку од 10-тина студенти веќе го сторија тоа. Се очекува целата генерација да се приклучи за да го користите како дополнителен ресурс за учење. Се` ви е дадено на послужавник, вие само треба да сакате да учите темелно и посветено.

Предеметен наставник

AI водич за научно истражување

AI водич за научно истражување

Учење ФФА со вештачка интелигенција

Почитувани студенти,

Благодараение на колегата проф. д-р Боби Бадаревски од Институтот за родови студии, кој е раководител на проект за вештачка интелигенција, креиран е AI водич за Физологија со функционална анатомија. Тоа ви е уште еден придружен ресурс за подобро совладување на материјалот. Тестирајте го и би сакал да ги чујам вашите мислења на следните вежби во четврток.

Предметен наставник

Список на семинарски теми по предметот ФФА - генерација 2025/2026

Почитувани студенти од ИСЕР,

Сега го добив списокот од вашата колешка и веднаш ви го споделувам списокот на теми по предметот ФФА. Краен рок за предавање е 30.11.2025 година. На овој блог има водич за изработка на семинарски работи. Потрудете се да го најдете!

Се гледаме утре на предавања и вежби.

Предметен наставник

Број на индекс	Тема
10709/20	Хомеостаза
25055/19	Физиологија на сетилото за слух
11664/25	Физиологија на меморија и учење
11656/25	Анатомија и физиологија на ларинкс
26474/25	Водата како клеточна течност и осмотскиот притисок
26473/25	Електролити и нивно значење
26486/25	Ликвор
26485/25	Бели крвни клетки
26488/25	Крв и крвна плазма
25508/25	Црвени крвни клетки
26526/25	Хемостаза
26531/25	Анатомија и физиологија на скелетните мускули
26471/25	Анатомија и физиологија на мазните мускули
26499/25	Овариум и негови хормони
11693/25	Базални ганглии
11663/25	Голем мозок-теленцефалон
26497/25	Меѓумозок-диенцефалон
11711/25	Среден мозок-мезенцефалон
26949/25	Мал мозок-церебелум
26506/25	'Рбетен мозок
11657/25	Периферен нервен систем
26527/25	Автономен нервен систем
11697/25	Сензорен нервен систем и соматосензорни патишта
11681/25	Моторен систем
11708/25	Анатомија и физиологија на тироидна жлезда
11719/25	Анатомија апаратот за говор
11685/25	Анатомија на сетилото за вид
26518/25	Физиологија на сетилото за вид
11691/25	Болка
11659/25	Коагулација на крвта
11680/25	Физиологија на апаратот за говор
26529/25	Анатомија и физиологија на хипофиза
11652/25	Тромбоцити

Информација - овозможено вработување на лица со АСН согласно Законот за вработување на инвалидни лица

Почитуван проф. Трајковски,

Со задоволство Ве информирам дека постапувајќи по поднесена претставката од страна на граѓанин поради неможност за остварување на вработување на неговата ќерка која е лице со аутистичен спектар на нарушување, по подолг период на преземање различни дејства, донесена е измена на Законот за вработување на инвалидни лица со која лицата со аутистичен спектар на нарушување ќе можат да бидат вработени.

Измената е донесена откако поднесовме Иницијатива за измена и дополнување на именуваниот Закон до Владата на РСМ која беше прифатена од Владата, а по што го задолжи надлежното Министерството за социјална политика, демографија и млади да подготви и достави Предлог на закон за изменување и дополнување на Законот за вработување на инвалидни лица во насока на додавање на лицата со аутистичен спектар на нарушувања и лицата со други первазивно развојни растројства како инвалидни лица, а со цел остварување на правото на вработување и работа, согласно овој Закон.

Се додека не се донесе нов Закон за вработување на лицата со попреченост кој ќе биде во целосна согласност со Конвенцијата за правата на лицата со попреченост (а кој е во подготовка, но до негово донесување може да помине подолг временски период) оваа измена на актуелниот Закон за вработување на инвалидни лица овозможува лицата со аутистичен спектар на нарушувања да се вклучат на пазарот на труд и со тоа да им бидат достапни поволностите што ги нуди Законот и од него произлезените подзаконски акти, што е од голем бенефит како за самите лица, така и за нивните потенцијални работодавачи. Ова ќе доведе до нивно интегрирање и целосна инклузија на отворениот пазар на труд, препознавање на нивните вештини и потенцијали, подигање на нивото на социјална адаптација, создавање услови за независност и подобрување на квалитетот на нивниот живот.

Подолу е исечокот од Законот кој се однесува на измената:

Во Законот за вработување на инвалидни лица („Службен весник на Република Македонија“ бр. 44/00, 16/04, 62/05, 113/05, 29/07, 88/08, 161/08, 99/09, 136/11, 129/15, 147/15, 27/16 и 99/18 и „Службен весник на Република Северна Македонија“ бр. 103/21), во член 2 ставот 1 се менува и гласи: „Инвалидно лице, во смисла на овој закон, е лице со оштетен вид, оштетен слух, со пречки во гласот, говорот и јазикот, телесно инвалидно лице, лице со пречки во интелектуалниот развиток, лице со аутистичен спектар на нарушување и лице со други первазивно развојни растројства и лице со комбинирани пречки кое поради степенот на инвалидност има специфични потреби во работењето.“

Измената на Законот за вработување на инвалидни лица е објавена во Службен весник на РСМ бр.192 од 17.09.2025, што значи дека истата е веќе стапена на сила.

Љубезно замолувам оваа информација да ја споделите со сите оние кои би имале интерес или полза од неа.

Срдечно,

Весна Костиќ Ивановиќ,

Државен советник за следење на имплементацијата на Конвенцијата за правата на лицата со попреченост при Народен правобранител

Third CUPID Annual conference - 06.10.2025

Respected colleagues, dear friends, and distinguished guests, it is my pleasure to welcome all of you to the 3rd CUPID Annual conference,

This year’s theme, “Uniting Knowledge and Practice,” reflects our shared commitment not only to generating knowledge but also to translating it into real-world impact for people with intellectual disabilities.

People with intellectual disabilities, representing approximately 200 million individuals globally, face significant disparities in cancer prevention and care. While cancer remains one of the leading causes of mortality worldwide, the intersection of cancer care and intellectual disability presents unique challenges that demand specialized attention within healthcare systems.

Over the past three years, CUPID has grown into a vibrant and collaborative network of researchers, practitioners, policymakers, families, and self-advocates. Together, we are breaking barriers, addressing gaps, and shaping a more inclusive approach to cancer prevention and health promotion. What once started as an ambitious idea has now become a truly international platform where expertise meets practice, and where innovation meets compassion.

This conference provides us with a unique opportunity to:

Share new evidence and highlight key challenges in cancer prevention for individuals with intellectual disabilities.

Strengthen cross-national collaborations, ensuring that research findings inform policy and practice in meaningful ways.

Empower early-career researchers and professionals from less research-intensive countries to join this mission and grow within an international community.

We know that health disparities are not just numbers in a report—they represent lives, families, and communities. CUPID’s work is about ensuring that individuals with intellectual disabilities are not left behind, but rather placed at the center of our research and preventive strategies.

Over the course of today’s program, you will hear from colleagues who bring fresh insights, practical solutions, and inspiring perspectives. I invite you to engage actively—ask questions, share your views, and think about how the knowledge we generate can be transformed into tangible actions that improve lives.

As we move into our fourth year, let us reaffirm our mission: to unite knowledge and practice in the service of equity, dignity, and better health outcomes for all.

Please turn off your cameras and microphones. During the web conference you can send your questions or comments to the section Q&A. Each presentation should last around 10 minutes. At the end there will be question and discussion session. Let’s enjoy the web conference.

WG4 Chair

CUPID Vice-chair

You can watch the whole conference on CUPID YouTube channel.

Обврски на вонредните студенти и другите студенти без 15 ЕКТС поени - репост

Почитувани вонредни студенти и другите без 15 ЕКТС поени,

Сите вие кои не доаѓате на настава бидејќи сте вонредни студенти, ќе треба да освоите минимум 15 ЕКТС поени. За таа намена треба да добиете три задачи: семинарски труд, интернет ресурси и обработка на труд од списание. Побарајте ги веднаш преку мојата е-пошта. Сакам да ви укажам дека 30 ноември е последниот рок за предавање на задачите, а 20 декември за одбрана на задачите што ќе ги добиете. Задачите се одговараат во мојот кабинет. Доколку сте вонредни студенти, а сепак имате време и сакате да ги следите сите предавања и вежби, тогаш нема потреба од овие три задачи. Но, во тој случај треба апсолутно редовно да ги посетувате предавањата и вежбите. Во случај да направите неколку минуси, тогаш ќе добиете само една задача за надополнување до 15 ЕКТС поени.

Сите студенти од минатите генерации што не освоиле 15 ЕКТС поени, задачите ќе треба да ги одбранат најдоцна до 30 ноември, доколку сакаат да полагаат во јануарската сесија.

Предметен наставник

8 златни принципи за фер плеј студирање - репост

Почитувани студенти од ИСЕР,

Како што ви кажав денес, утре започнуваме со првото предавање по Физиологија со функционална анатомија. Овие 8 златни принципи ги кажувам секогаш на почетокот на академската година. Овој пат решив да ги ставам и овде на мојот професионален блог.

1. Не доаѓајте на предавања со знаци на вироза (кашлање, кивање, температура, главоболка,...). Еден живот имаме!
2. Точност;
3. Редовност (редовност на настава и редовно учење на предметот);
4. Ангажираност и активност на часовите;
5. Искреност;
6. Бидете секогаш подготвени за вежбите;
7. Без мобилни на часовите;
8. БЕЗ УРГЕНЦИИ;

Утре ќе бидат подетално објаснети и прецизирани овие 8 златни принципи за фер плеј студирање. Доколку се придржувате до нив, нема да имате никаков проблем по моите предмети. Во спротивно, доколку не почитувате принципи и правила на игра, тогаш ќе имате сериозен проблем.

Ви благодарам на разбирањето!

Предметен наставник

Прво предавање ФФА - 02.10.2025

Почитувани студенти од ИСЕР,

Како што веќе ви најавив утре во лабораторијата на Педагошкиот факултет ќе се одржи првото предавање по предметот Физиологија и функционална анатомија. Покрај силабусот и основните принципи на однесување, ќе почнат и предавањата на следните теми: поим за хумана анатомија и физиологија, функционална организација и план на телото, хомеостаза, состав на човечкото тело, неоргански и органски соединенија и др. Вие, потребно е да сте на закажаното место најдоцна до 7:45 часот.

Ви проследувам неколку видеоклипови кои се во контекст на предавањето. Погледајте ги убаво за да бидат појасни предавањата.

Предметен наставник