Tuesday, December 2, 2025

Проприоспинални неврони

Проприоспиналните неврони се интерневрони сместени во супстандардните региони на сивата маса на ’рбетниот мозок, и нивните аксони се протегаат на кратки или долги релации од еден до друг сегмент на ’рбетниот мозок. Тие НЕ излегуваат надвор од ’рбетниот мозок – затоа се нарекуваат проприоспинални.

Се делат на:
  • Кратко-проекциски проприоспинални неврони – поврзуваат соседни сегменти.
  • Долго-проекциски проприоспинални неврони – поврзуваат далечни сегменти (цервикални со лумбални региони).
Главни функции
1. Координација на комплексни движења
Тие ги интегрираат сигналите помеѓу различни моторни групи за да се произведе:
  • одење
  • ползење
  • рамнотежа
  • позиција на трупот
  • движење на рацете и нозете во координација
Пример:
Кога човек оди, движењето на рацете и нозете е синхронизирано преку проприоспинални неврони.

2. Медијација на локомоторните шеми („Central Pattern Generators“, CPGs)
Проприоспиналните неврони се дел од CPG – централни шеми за автоматизирани движења, како:
  • ритмично одење
  • трчање
  • дишење (интеракција со интеркосталните мускули)
3. Интеграција на сензорни информации
Примаат информации од:
  • мускулни вретена
  • Голџиеви тетивни органи
  • тактилни рецептори
И вршат:
  • автоматска корекција на движењето
  • стабилизација на телото
  • адаптација на сила и тонус на мускулите
4. Улога во пластичноста и опоравување по повреди
Проприоспиналните неврони имаат значајна невропластичност.
По повреда на ’рбетен мозок:
  • тие можат да формираат нови алтернативни патишта
  • можат делумно да ја заобиколат оштетената област
  • поддржуваат делумно опоравување на моторните функции
Ова ги прави критична мета за неврорехабилитација.
Анатомски и физиолошки карактеристики
Најчесто се сместени во интермедијарните зони (Rexed laminae IV–VIII).
Имаат возбудливи (глутаматергични) и инхибиторни (GABAергични/глицинергични) поттипови.
Ги поврзуваат дорзалниот и вентралниот рог со што ја интегрираат сензорно-моторната информација.
Проприоспинални неврони и клинички значај
1. Невролошки нарушувања
Дисфункцијата е поврзана со:
  • спастичност
  • нарушена координација
  • атаксија
  • повреди на ’рбетен мозок
2. Рехабилитација
Многу терапии се насочени кон нивно активирање:
  • функционална електростимулација
  • роботизирана терапија
  • соматосензорна стимулација
Целта е:
активирање на CPG и повторна синхронизација на моторните обрасци.

Заклучок
Проприоспиналните неврони претставуваат критична врска помеѓу сензорниот и моторниот систем и имаат централна улога во:
  • координација на одењето
  • стабилност на трупот
  • регулација на тонус
  • интеграција на сензорни информации
  • опоравување по повреди
Тие се еден од најважните, но најмалку познати елементи на спиналната моторна контрола.

No comments:

Post a Comment