Натриум-калиумовата пумпа (Na⁺/K⁺-АТПаза) е мембрански транспортен механизам кој ја одржува електрохемиската рамнотежа и разликата во концентрациите на јоните натриум (Na⁺) и калиум (K⁺) од двете страни на клеточната мембрана.
Основна функција:
Пумпата активно пренесува јони против нивниот градиент на концентрација, користејќи енергија од АТП (аденозин-трифосфат).
Механизам на дејство:
- Во внатрешноста на клетката се врзуваат три Na⁺ јони на пумпата.
- Пумпата користи една молекула АТП, која се разградува на АДФ + фосфат, ослободувајќи енергија.
- Со оваа енергија, пумпата ги изфрла трите Na⁺ јони надвор од клетката.
- Потоа на надворешната страна се врзуваат два K⁺ јони, кои пумпата ги враќа во внатрешноста на клетката.
Резултат:
- Во внатрешноста на клетката има помалку Na⁺ и повеќе K⁺,
- Надворешно има повеќе Na⁺ и помалку K⁺,
- Ова создава негативен мембрански потенцијал и услови за генерирање на акциски потенцијал кај нервните и мускулните клетки.
Значење:
- Одржување на мембрански потенцијал во мирување (околу –70 mV);
- Спречување на отекување на клетките (регулација на осмозата);
- Овозможување правилно спроведување на нервните импулси и мускулна контракција;
- Создавање на јонски градиенти потребни за вторичен активен транспорт (на пример, внес на глукоза преку Na⁺-симпорт).
Со други зборови, натриум-калиумовата пумпа е „електричен мотор“ на клетката што постојано работи за да ја одржи нејзината внатрешна стабилност и подготвеност за реакција.
No comments:
Post a Comment