Структура
Крвно-мозочната бариера е формирана на нивото на капиларите во мозочното ткиво и ја сочинуваат:
- Ендотелни клетки на мозочните капилари – тие се меѓусебно поврзани со цврсти (tight) врски, кои спречуваат парацелуларен премин на супстанции.
- Базална мембрана – обезбедува структурна поддршка и селективна пропустливост.
- Астроцитни крајни ножиња (end-feet) – израстоци од астроцитите кои ги обвиваат капиларите и имаат регулаторна функција врз транспортот на супстанции.
- Перицити – клетки сместени во ѕидот на капиларите кои учествуваат во одржувањето на стабилноста и интегритетот на бариерата.
Функции
- Контрола на транспортот – дозволува премин на гасови (O₂, CO₂), глукоза, аминокиселини и некои липофилни супстанции.
- Заштита од токсини и патогени – блокира премин на повеќето големи или поларни молекули, како и микроорганизми.
- Одржување на стабилна хемиска средина – спречува нагли промени во концентрацијата на јони и невротрансмитери кои би можеле да ја нарушат нервната активност.
- Регулација на имуниот одговор во ЦНС – спречува влез на имуни клетки од периферијата освен во патолошки услови.
Пропустливост
Слободен премин: вода, гасови, липофилни молекули (етанол, никотин, анестетици).
Ограничен премин: глукоза и есенцијални аминокиселини преку специфични транспортери (GLUT1, LAT1).
Непропустлива: за повеќето протеини, лекови, вируси и бактерии.
Патофизиолошки аспекти
КМБ може да биде нарушена при:
- воспалителни процеси (менингитис, енцефалитис),
- мозочни тумори,
- трауматски повреди,
- исхемија и хипоксија.
Во овие случаи, се зголемува пропустливоста и се дозволува навлегување на штетни материи во мозокот.
No comments:
Post a Comment